Pianista wielkich konfliktów - Piotr Anderszewski i Sinfonia Varsovia zagrają w stolicy

"Koncert odbędzie się w przeddzień 25. rocznicy śmierci wirtuoza i dyrygenta Yehudiego Menuhina, któremu Sinfonia Varsovia zawdzięcza tak wiele" – powiedział Janusz Marynowski, dyrektor Sinfonii Varsovii. "Z naszym zespołem wystąpi Piotr Anderszewski. Światowej klasy muzyk zaprezentuje się w podwójnej roli: pianisty i dyrygenta, który od fortepianu pokieruje orkiestrą" – podkreślił dyrektor Sinfonii Varsovii.

W programie koncertu: Josepha Haydna Koncert klawiszowy D-dur; Wolfganga Amadeusa Mozarta Symfonia nr 35 D-dur oraz Ludwiga van Beethovena I Koncert fortepianowy C-dur op. 15 .

Koncert warszawski jest ostatnim występem Piotra Anderszewskiego podczas tournée po kraju; artysta występował już w Gdańsku i Szczecinie. Nowy program recitalowy, który prezentowany jest w Polsce, będzie przedstawiony przez pianistę podczas trasy światowej, m.in. Berlinie, Pradze, Sztokholmie, Amsterdamie, Genewie, Lizbonie, Paryżu, Tokio oraz na festiwalu Gilmore w Kalamazoo.

Piotr Anderszewski jest obok Krystiana Zimermana najlepiej znanym dziś w świecie polskim pianistą, gromadzącym komplety publiczności w najsłynniejszych salach koncertowych. Jest cenionym wykonawcą utworów Schumanna, Bacha, Beethovena, Mozarta, Chopina i Szymanowskiego; za ich nagrania zdobył wiele prestiżowych nagród. W latach 2001 i 2005 był nominowany do Grammy.

Jest muzykiem cenionym przez krytyków i wzbudzającym ogromne zainteresowanie i sympatię publiczności. Bywa nazywany "arcypoetą delikatności, pianistą, którego gra zapiera dech w piersiach" – jak napisano w "The Independent" czy też "kreatorem muzyki o wielkiej sile intelektualnej, wywołującej głębokie reakcje emocjonalne i rozbudzającej wyobraźnię" – jak to ujął recenzent muzyczny "Daily Telegraph.

"Piotr Anderszewski czyta najgłębsze muzyczne napięcia, jakby były jego własnymi. Jest przecież pianistą wielkich konfliktów. Wielkiej fugi" – to z kolei ocena Tomasza Cyza na łamach "Ruchu Muzycznego".

Piotr Anderszewski urodził się w 1969 roku w Warszawie, w polsko-węgierskiej rodzinie. Matka była Węgierką o żydowskich korzeniach, ojciec Polakiem. W wywiadzie udzielonym Anthony’emu Tomasiniemu, dziennikarzowi muzycznemu "New York Timesa" w lutym 2019 r. Anderszewski zaznaczył, że historię i losy rodziny traktuje jako bardzo osobistą sferę; dodał jednak, że jego dziadek ze strony ojca, nie był Żydem i zginął w Auschwitz.

Przyszły wielki pianista naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku sześciu lat w Warszawie. Był siedmiolatkiem, gdy wyjechał z rodziną do Francji. Tam kształcił się w konserwatoriach w Lyonie i Strasburgu, a także ponownie w Warszawie w Liceum Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w klasie fortepianu. Odbywał dalsze studia zagranicą, m.in. na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, później we Włoszech podczas serii kursów mistrzowskich prowadzonych przez Fou Ts'onga, Murraya Perahi i Leona Fleishera.

Ważnym wydarzeniem w karierze muzycznej artysty było uczestnictwo w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Leeds. Wykonał "33 Wariacje C-dur na temat walca Diabellego". „Wzbudził zachwyt, ale ze względu na swoje zachowanie nie zdobył nagrody. Podczas wykonywania trzyczęściowych Wariacji na fortepian op. 27 Antona Webera w ostatniej części wstał od instrumentu, przerywając swój występ. Zszedł z estrady, za co został natychmiast zdyskwalifikowany. Krążyły wtedy pogłoski, że nie dokończył występu, bo po prostu nie był z niego zadowolony” – jak podaje culture.pl

Jednak już w roku 1991 w Wigmore Hall w Londynie Piotr Anderszewski wykonał znakomicie dwa utwory – ponownie 33 Wariacje na temat walca Diabellego i? Bagatele op. 126? Ludwiga van Beethovena. Jego interpretacja wywołała entuzjazm wśród krytyków. Drzwi do wielkiej kariery stały otworem.

Anderszewski jest ceniony za interpretacje wielu znanych kompozycji, ale też za nowatorskie podejście podczas ich wykonywania.

"Nie ma definicji muzycznego talentu. To zbiór bardzo, bardzo wielu czynników" – mówił w jednym z rzadko udzielanych wywiadów pianista. "To jest zawsze coś swoistego, coś jedynego w swoim rodzaju. Jeżeli w ogóle można jakoś określić talent, to właśnie w ten sposób, że jest jedyny. Wszelka próba powtórzenia tego jest kompletnym fiaskiem" – zaznaczył podczas rozmowy w radiowej Dwójce.

Mówił też wówczas o samotności pianisty, który przecież prawie zawsze występuje solo. "Granie, ćwiczenie na fortepianie jest to zajęcie szalenie samotne, które jak mi się wydaje, izoluje w ogóle od świata. Taki chyba jest tego cel, że tworzysz jakiś świat sam w sobie zamknięty. Kompozytor, fortepian i ty. Stajesz się taką wyspą. Później jest też samotność związana z koncertem. Ostatnio miałem nawet taką refleksję, że im lepiej komunikujesz publiczności, im bardziej wprowadzasz ją w swój świat, tym bardziej jednocześnie się od niej odcinasz".

Anderszewski wielokrotnie występował z orkiestrami z całego świata, m.in.z Filharmonikami Berlińskimi, Londyńską i Chicagowską Orkiestrą Symfoniczną, Królewską Orkiestrą Concertgebouw, Orkiestrą Gewandhaus i Chamber Orchestra of Europe, którą również dyrygował zza fortepianu. Z recitalami występował w Barbican Center w Londynie, Royal Festival Hall, Konzerthaus w Wiedniu, Carnegie Hall i Elbphilharmonie w Hamburgu.

Nagrania obejmują "33 Wariacje na temat walca Diabellego" Beethovena, które otrzymały Choc du Monde de la Musique; nominowane do nagrody Grammy Partity I, III i VI Bacha, a także nagranie z utworami Karola Szymanowskiego.

Doceniany za intensywność i oryginalność swoich interpretacji, Anderszewski został laureatem wielu prestiżowych nagród, w tym Gilmore Award, która jest przyznawana co cztery lata pianiście o wyjątkowym talencie.

Piotr Anderszewski wykonywał muzykę kameralną z Victorią Mullovą; efektem tej współpracy były trzy płyty, nagrane dla wytwórni Phillips: sonaty Johannesa Brahmsa, Leosa Janacka i Serge’a Prokofiewa. Album nagrany dla wywtórni CD Accord z muzyką Bacha, Beethovena,Weberna był entuzjastycznie przyjęty przez krytykę i został też uhonorowany nagrodą Fryderyk '96.

W roku 1999 nakładem harmonia Mundi ukazała się płyta z nagraniami Anderszewskiego dzieł Jana Sebastiana Bacha. W 2000 r. muzyk otrzymał Nagrodę im. Karola Szymanowskiego. W 2015 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

O Piotrze Anderszewskim i jego muzyce nakręcono trzy filmy: reżyser Bruno Monsaingeon stworzył dwa nagradzane dokumenty dla telewizji ARTE. Pierwszy, z 2001 r., rzuca światło na szczególny związek Anderszewskiego z „Wariacjami na temat Diabellego”, drugi zaś, „Piotr Anderszewski. Podróżujący fortepian” (2008) jest portretem artysty i świadectwem jego przemyśleń na temat muzyki, działalności koncertowej i polsko-węgierskich korzeni. Trzeci film dokumentalny Monsaingeon „Piotr Anderszewski gra Schumanna” został nakręcony dla Telewizji Polskiej w 2010 r.

Od 1999 roku pianista mieszka za granicą, głównie w Paryżu. Jednak zaznacza, że mocne więzi i silne emocje, niekiedy bolesne, gdy dotyczą wojennej historii rodziny, łączą go z Warszawą, "z miastem, które zna jak własną kieszeń" - jak powiedział w wywiadzie dla „New York Timesa” - i o czym świadczy również 36-minutowy film "Je M’Appelle Varsovie" ("Warsaw Is My Name"). (PAP)

Anna Bernat

abe/ wj/