Erwin Sówka i Lucjan Czerny upamiętnieni w Galerii Artystycznej Katowic

Galeria Artystyczna Katowic znajduje się na pl. Grunwaldzkim. Od 2004 r. upamiętniani są w niej wybitni twórcy związani z miastem oraz regionem.

Erwin Sówka jest zaliczany do grona najwybitniejszych malarzy prymitywistów w Polsce. Inspirował się Górnym Śląskiem. Tworzył obrazy o charakterze ezoterycznym i erotycznym. Wielokrotnie przedstawiał św. Barbarę – patronkę trudnej pracy i dobrej śmierci, którą na sztandary wzięli m.in. górnicy. Kiedy pracował w kopalni, w wolnych chwilach zajmował się malarstwem. Przez wiele lat malował na emeryturze. Należał do Grupy Janowskiej – malarzy nieprofesjonalnych.

„Esencja jego życia to kopalnia i malarstwo. Natomiast esencją jego malarstwa były kobiety” – napisano w laudacji dla Erwina Sówki. Podkreślono, że jego domem były Katowice, a małą ojczyzną Górny Śląsk.

Lucjan Czerny był aktorem, animatorem kultury i pedagogiem, który miał znaczący wpływ na rozwój katowickiego środowiska artystycznego. Przez lata pracował w rozgłośniach radiowych, gdzie prowadził audycje o charakterze regionalnym.

„Śląskie media bez niego nie byłyby takie same. Nie byłaby taka sama kultura. Muzyka grała mu w duszy od urodzenia, przecież jego dziadek był skrzypkiem, a on chodził do szkoły muzycznej w Katowicach. Występował w Zespole Pieśni i Tańca »Śląsk«, wydał kilka płyt. Człowiek orkiestra” – napisano w laudacji dla Lucjana Czernego.

O upamiętnieniu Erwina Sówki w głosowaniu zdecydowali mieszkańcy Katowic. O upamiętnieniu Lucjana Czernego zdecydował prezydent miasta Marcin Krupa.

Krupa wspominał, że poznał zarówno Erwina Sówkę, jak i Lucjana Czernego. Zaznaczył, że obaj byli wybitnymi artystami, a przy tym „normalnymi ludźmi” i „ślonskimi synkami”.

– Jakież wspaniałe to są postacie, wywodzące się z nas, zwykłych mieszkańców Katowic. To nie byli ludzie wielkich estrad, na początku oczywiście, to nie byli ludzie megarozpoznawalni, to byli tacy swojacy – podkreślił Krupa.

Przypomniał, że Czerny z okazji 150-lecia miasta wyszedł z inicjatywą, aby orkiestry dęte zagrały na rynku odę do Katowic, którą skomponował. Wskazał, że Sówka zaprojektował mural ku pamięci Kazimierza Kutza oraz statuetkę wręczaną laureatom Nagrody im. Kazimierza Kutza. Ponadto malarza można zobaczyć na upamiętniającym go muralu w dzielnicy Zawodzie.

W Galerii Artystycznej Katowic wcześniej upamiętniono: Zbigniewa Cybulskiego, Jerzego Dudę-Gracza, Adolfa Dygacza, Henryka M. Góreckiego, Stanisława Hadynę, Antoniego Halora, Wojciecha Kilara, Tadeusza Kijonkę, Bogumiła Kobielę, Bernarda Krawczyka, Kazimierza Kutza, Stanisława Ligonia, Teofila Ociepkę, Franciszka Pieczkę, Krzysztofa Respondka, Jana „Kyksa” Skrzeka, Pawła Stellera, Karola Stryję, Wilhelma Szewczyka, Alfreda Szklarskiego, Aleksandrę Śląską, Józefa Świdra, Krzysztofa Uniłowskiego (tablica pamiątkowa), Krystynę Bochenek, Piotra Szmitke (tablica pamiątkowa), Tadeusza Grabowskiego (tablica pamiątkowa).

Od 12 do 14 września 2025 r. w Strefie Kultury odbywają się obchody 160. Urodzin Miasta – Kocham Katowice. W programie znalazły się koncerty gwiazd, m.in. Kaśki Sochackiej, Krzysztofa Zalewskiego, zespołów Coma i Dżem.

Pierwsza wzmianka o Katowicach pochodzi z końca XVI w. Historie miasta wyznaczają jednak losy wcześniejszych osad rolniczych i kuźnic żelaza, będących obecnie jego dzielnicami. Najstarsza z nich to Dąb, o którym mówi dokument z końca XIII w.

Katowice rosły wraz z rozwojem ciężkiego przemysłu i budową kolei w połowie XIX w. Sztygar i przedsiębiorca górniczy Franz Winckler przekształcił okoliczne wioski w przemysłowe miasto. Realizatorem jego pomysłu był Friedrich Grundmann, który zarządzał dobrami katowickimi.

W 1865 r. Katowice otrzymały prawa miejskie. Natomiast kształtowanie się miasta trwało ponad sto kolejnych lat. Dzisiejsze dzielnice, takie jak m.in. Kostuchna i Murcki, włączono do Katowic w połowie lat 70. XX w. (PAP)

pato/ miś/